فن کویل (Fan coil، به اختصار FCU)، نوعی سیستم گرمایشی و سرمایشی است که از آن برای کنترل دما و جریان هوا در فضای داخلی ساختمان استفاده می‌کنند. آنها در گروه سیستم HVAC (گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع) قرار دارند. این نوع تهویهٔ مطبوع، در سقف، کف یا روی دیوار نصب می‌شود. اگر می‌خواهید یک سیستم تهویه هوا برای ساختمان داشته باشید و در‌عین‌حال بتوانید، دمای هر اتاق را به دلخواه تنظیم کنید، شاید بهتر باشد دربارهٔ فن‌کویل بیشتر بدانید. این مقاله از آوش شما را با این سیستم، نحوهٔ کارکرد و انواع آن بیشتر آشنا می‌کند.
مطالعه بیشتر: مقایسه سیستم VRF با چیلر
انواع فن کویل چیست؟
انواع فن‌کویل گرین با توجه به نوع نصب آنها می‌تواند به شرح زیر باشد:
دیواری (WALL-MOUNTED FAN COIL)
این سیستم یک سیم پیچ عمودی و یک فن دارد که هوا را در جهت عمودی به گردش درمی‌آورد. آنها مشابه یونیت داخلی اسپلیت، روکار هستند و برای محیط هایی با ارتفاع پایین و یا فضاهایی که سقف کاذب ندارند، مناسب است. هنگام نصب به تنظیم شیب درین، دقت کنید؛ در غیر این صورت تکنسین مجبور به نصب پمپ تخلیه درین می‌شود تا آب خروجی از یونیت را به بیرون پمپاژ کند.
فن کویل کاستی (CASSETTE FAN COIL)
آنها مانند مدل‌های سقفی، در فضای سقف قرار می‌گیرند و از نظر عملکرد به ۲ دستهٔ اصلی تقسیم میشوند:
- کاستی چهار طرفه (Four-sided fan coil): این مدل از فن کویل گرین دارای حداکثر فشار کاری ۱۶ بار است و فشار استاتیک بالایی دارد. به همین دلیل می‌توانید از آن در محیط هایی که ارتفاع زیادی دارند، استفاده کنید. این سیستم علاوه بر۴ دمپر در طرفین ۴ دمپر دیگر در گوشه‌هایش دارد، که می‌توان گفت فن کویل‌های گرین ۸ خروجی هوا خواهند داشت. به همین دلیل پرتاب باد مناسبی دارند و برای مکان‌های اداری مناسب هستند. همچنین این مدل قابلیت خروج درین از ۲ ظرف را دارد.
- کاستی یک طرفه (One-way fan coil): این مدل فن کویل در ساختمان‌هایی با ارتفاع استاندارد، مانند کاستی چهار طرفه به همراه سقف کاذب استفاده خواهد شد. چرا که این سیستم دارای فشار استاتیکی کمتری نسبت به کاستی چهار طرفه است و میزان هوادهی کمتری دارد . از آنها می‌توانید در قسمت‌هایی که نقشه‌کشی اجازه نصب کاستی ۴ طرفه را نمی‌دهد، استفاده کنید. محل نصب آنها معمولا در کنج‌های اتاق است. صدای کم، سرمایش و گرمایش سریع محیط و قابلیت نصب آسان از مزایای این مدل است.
- فن کویل‌های کاستی از نظر نوع لوله‌کشی نیز به ۲ گروه اصلی تقسیم‌بندی میشوند:
- ۲ لوله‌ایی: این مدل دارای لوله های برگشتی به کویل هستند.
- ۴ لوله‌ایی: که ۲ لولهٔ خروجی و ۲ لولهٔ برگشتی برای کویل‌های سرد و گرم دارند.
فن‌کویل سقفی (CEILING FAN COIL)
آنها به‌طور کامل درون سقف قرار می‌گیرند و فقط یک دریچه از این سیستم را مشاهده می‌کنید. استفاده از این مدل برای فضاهایی که سقف کاذب دارند، مناسب است. ابعاد و چگونگی نصب لوله‌های این سیستم از نکات مهم نصب آن به‌شمار می رود.
انتخاب نوع مناسب فن کویل به عواملی مانند کاربرد، محدودیت فضا، ظرفیت جریان هوای مورد نیاز و همچنین فاکتورهای زیبایی بستگی دارد.
فن‌کویل کانالی (DUCTED FAN COIL)
آنها جز سیستم‌های پرقدرت برای پرتاب باد به‌شمار می‌روند. استفاده از این سیستم در مکان‌هایی مانند کارخانه‌ها، مدرسه و بیمارستان‌ها رایج است.
زمینی (FLOOR-STANDING FAN COIL)
در گذشته این نوع فن کویل‌ها بسیار رایج بودند. آنها را حتما در فضاهایی مانند بیمارستان‌ها دیده‌اید. این نوع سیستم ابعاد بزرگی دارند و پرتاب باد عمودی دارند. فن کویل‌های زمینی گرین دکوراتیو و دارای دمپرهای اتوماتیک هستند. به همین دلیل باد را به خوبی به همه جای محیط پرتاب می‌کنند. این محصول جز محصولات پرفروش شرکت گرین است.
مطالعه بیشتر: مزایا و معایب فن کویل
اجزای فن کویل چیست؟
سیستم فن کویل دارای چندی بخش کلیدی است که با هم کار می‌کنند تا گرمایش یا سرمایش فضا را فراهم کنند:
محفظه (Housing):
محفظه فن، کویل و سایر اجزای داخلی سیستم را در بر می‌گیرد. مهندسان آنها را به‌گونه‌ای طراحی می‌کنند که در سقف، کف یا سایر مکان‌های مناسب داخل ساختمان مناسب باشند.
فن یا دمنده (fan):
این قطعه وظیفه کشیدن هوا از فضا و گردش آن در داخل واحد را بر عهده دارد. دمنده کمک می‌کند تا هوای مطبوع پس از گرم شدن یا خنک شدن توسط کویل به داخل اتاق بازگردد.
کویل (Coil):
کویل یک مبدل حرارتی است که انتقال حرارت بین هوا و آبِ در حال گردش را فراهم می‌کند. به طور کلی ۲ نوع کویل در این سیستم وجود دارد:
- کویل گرمایشی (Heating Coil): که باعث میشوند، هوای خروجی گرم باشند.
- کویل سرمایشی (Cooling Coil): که هوای دریافتی را خنک می‌کند و فن آن را به فضای بیرونی می‌دمد.
شیر کنترل (Control Valve)
این قطعه جریان آب گرم یا سرد را تنظیم می‌کند. شیر کنترل توسط یک ترموستات (thermostat) کنترل می‌شود تا دمای تنظیم شده توسط کاربر حفظ شود.
فیلتر (Filter)
بسیاری از سیستم‌های فن کویل دارای فیلترهای داخلی هستند. مهمترین وظیفهٔ آنها حذف گرد و غبار و سایر ذرات معلق در هوا از هوای ورودی است. این فیلترها با به دام انداختن آلاینده‌ها و جلوگیری از گردش آنها در فضا، کیفیت هوای داخل خانه را بهبود می‌بخشند.
سینی تخلیه (Drain Pan)
این قطعه در زیر مبدل‌های خنک‌کننده قرار می‌گیرد تا میعاناتی را که در نتیجه فرآیند خنک‌سازی ایجاد می‌شود را جمع‌آوری کند. این سینی از چکه کردن آب به داخل اتاق جلوگیری می‌کند و تخلیه مناسب میعانات را تضمین خواهد کرد.
سیستم کنترل (Control System)
این سیستم شامل قطعاتی مانند ترموستات، سنسور‌های دما و پنل‌های کنترل برای تنظیم عملکرد کلی فن کویل هستند.
اجزای این سیستم تهویه مطبوع با توجه به طراحی و شرکت سازنده می‌تواند متفاوت باشد. با این حال این قطعات را در همهٔ آنها می‌بینید.
فن کویل چگونه کار می‌کند؟
این سیستم یک ساختار فیزیکی جعبه مانند دارد که به شکل مستطیل است. در داخل آن فن (دمنده)، مبدل حرارتی (کویل)، فیلتر و سایر قطعات دیگر قرار دارند. فن جریان هوای شدیدی را در داخل سازه ایجاد می‌کند. این دمنده هوا را در یک سو دریافت و از سویی دیگر خارج می‌کند.
فن کویل‌ها برای عملکرد گرمایشی و سرمایشی به منابع حرارتی و سرمایشی نیاز دارند، مانند آب گرم یا آب سرد. بنابراین، برای استفاده از آنها، به یک سیستم تامین حرارت و سرمایش مرکزی یا مستقل نیاز دارید.
زمانی که فن شروع به کار می‌کند، هوا دریافتی به سمت مبدل‌های حرارتی (کویل) هدایت می‌شود. اگر جریان آب در کویل‌ها گرم باشد؛ هوا، گرما را از آنها دریافت می‌کند و در نتیجه هوای خروجی گرم خواهد بود. در حالت خنک‌کننده، ماجرا برعکس است؛ یعنی در مبدل‌ها، آب سرد جریان دارد و باعث خنکی هوای خروجی می‌شود.
سیستم‌های فن کویل می‌توانند از نظر طراحی و پیکربندی متفاوت باشند. مدل‌های مختلف دارای ویژگی‌های اضافی مانند فیلتر هوا، عایق صدا و کنترل سرعت متغیر فن هستند. با این حال، در همهٔ آنها عملکرد یکسانی را می‌بینید؛ یعنی گردش هوا، تبادل حرارتی و کنترل دما.
نکاتی که قبل از خرید فن کویل باید بدانید
توجه به نکات زیر به شما کمک می‌کند تا بهترین مدل فن کویل گرین را بخرید:
- به چه چیزی نیاز دارید: نیازهای گرمایشی و سرمایشی خاص خود را ارزیابی کنید، مانند اندازه فضا، کنترل دمای مورد نظر و هرگونه محدودیتی که برای استفاده از این نوع سیستم‌ها دارید. توجه به این فاکتورها به شما کمک می‌کند تا ظرفیت، نوع و ویژگی‌های فن کویل را تعیین کنید.
- حواستان به میزان صدا (نویز، Noise) باشد: به دنبال مدل‌هایی باشید که هنگام کار کردن، کمترین میزان سروصدا را ایجاد کنند؛ بخصوص اگر قصد استفاده از آنها را در منزل یا مکان‌هایی مانند بیمارستان دارید.
- توزیع هوا: به چگونگی توزیع جریان هوا در این سیستم توجه کنید و مطمئن شوید که با نیازهای خاص فضا مطابقت دارد.
- گزینه‌های کنترل: سراغ مدل‌های بروید که کنترل‌های بصری و کاربرپسند برای تنظیمات دما، تنظیم سرعت فن و ویژگی‌های قابل برنامه‌ریزی را ارائه می‌دهند.
- توجه به ظرفیت فن‌کویل: این فاکتور میزان گرمایش یا سرمایشی را نشان می‌دهد که این سیستم، قادر به تولید آن است. این شاخص مهم است زیرا نشان‌دهندهٔ توانایی آن برای رفع نیازهای گرمایش یا سرمایشی فضای مورد نظر است. انتخاب ظرفیت مناسب تضمین می‌کند که سیستم می‌تواند به اندازه کافی فضای مورد نظر را گرم یا خنک کند.
- تعمیر و قابلیت سرویس‌دهی: سهولت نگهداری و دسترسی را برای سرویس فن کویل در نظر بگیرید. هنگام خرید فن کویل گرین، مدل‌هایی را انتخاب کنید که دسترسی به فیلترهای آنها آسان باشد یا برای جابجایی آنها مشکل نداشته باشید. اگر در مورد خرید فن کویل مناسب مطمئن نیستید، بهتر است با متخصصان یا تکنسین های HVAC مشورت کنید. آنها می‌توانند با توجه به نیازهای شما، بهترین مدل این سیستم تهویه مطبوع را به شما معرفی کنند.
مطالعه بیشتر: تفاوت چیلر و فن کویل
آیا فن کویل همان اسپلیت است؟
فن کویل (FCU) یک واحد داخلی است که شامل یک فن، یک کویل مبدل حرارتی و یک سیستم کنترل است. آنها اغلب به یک سیستم گرمایش یا سرمایش مرکزی متصل میشوند و با گردش هوا روی سیم پیچ برای انتقال دما کار می‌کنند.
اسپلیت نوعی سیستم تهویه مطبوع است که از یک واحد (یونیت) داخلی و یک واحد خارجی تشکیل شده است. یونیت داخلی وظیفهٔ رساندن هوای مطبوع به فضا را بر عهده دارد. یونیت خارجی، کمپرسور و سایر قطعه‌های دیگر را برای تهویه هوا در خود جای می‌دهد. یونیت داخلی و خارجی توسط خطوط مبرد به هم متصل میشوند.
فن کویل در چند خط
فن کویل نوعی سیستم تهویه مطبوع HVAC است. این سیستم کاربردهای مختلفی در سیستم‌های تهویه مطبوع دارد و معمولا آنها را در محیط‌های مسکونی و تجاری می‌بینید. آنها برای ایجاد هوای گرم یا سرد، به جریان آب نیاز دارند. آنها در مدل‌های مختلفی طراحی شده‌اند و می‌توانید با توجه به فضایی که دارید از انواع توکار، مخفی یا زمینی استفاده کنید.
مطالعه بیشتر: کاربردهای فن کویل
چند سوال دربارهٔ فن کویل
این سیستم برای مکان‌هایی که دارای ارتفاع استاندارد و سقف کاذب هستند، مناسب است. از مزایای این محصول به کویل‌های سه ردیفه به منظور بالا بردن ظرفیت سرمایش و گرمایش، ابعاد مناسب و کم صدا بودن، اشاره کرد. این فن کویل هزینه بسیار پایینی دارد و ارزان ترین نوع این سیستم است.
سیستم HVAC مخفف عبارت Heating, Ventilation, and Air Conditioning است. این سیستم به صورت یکپارچه عمل می‌کند و برای کنترل و تامین دما (سرما و گرما) و تهویه مطبوع در داخل ساختمان‌ها استفاده می‌شود. سیستم HVAC در اغلب ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مصرف انرژی (FCU) با توجه به عوامل مختلفی مانند ظرفیت، میزان بازدهی و نحوهٔ عملکرد سیستم متفاوت است.
1. تامین سرمایش و گرمایش محیط داخلی ساختمان‌ها
2. امکان تنظیم و کنترل دمای دلخواه در قسمت‌های مختلف ساختمان
3. انعطاف‌پذیری بالا در نصب. با توجه به شرایطی که دارید می‌توانید مدل‌های مختلف را خریداری کنید.
منبع: damatajhiz | trane | intersam
